Za sprawą wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 6 marca 2019 r. (sygn. akt P 20/16), za niezgodny z Konstytucją uznano przepis powodujący obniżenie podstawy wymiaru emerytury z tytułu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego o kwotę wcześniej wypłaconych świadczeń (tzw. wcześniejszych emerytur), co automatycznie przełożyło się na jej niższą wysokość.
Obecnie trwa batalia sądowo – parlamentarna o wyrównanie obniżonych świadczeń dla kilkudziesięciu tysięcy poszkodowanych kobiet z rocznika ’53, których dotyczył uznany za niekonstytucyjny przepis art. 25 ust. 1b ustawy o emeryturach i rentach z FUS, na podstawie którego Zakład Ubezpieczeń Społecznych obniżał kobietom emerytury.
Sejm nie kwapi się z podjęciem inicjatywy w tej kwestii, natomiast w Senacie pojawił się projekt ustawy, która ma rozwiązać systemowo ten problem. Ponieważ wspomniany projekt wyszedł z ław opozycji, to z przyczyn obiektywnych nie należy wróżyć mu wielkiego powodzenia i wziąć sprawy we własne ręce.
Pierwszy krok to złożenie wniosku o wznowienie postępowania w sprawie ustalenia wysokości emerytury. ZUS zazwyczaj wznawia postępowanie, lecz odmawia uchylenia decyzji, na mocy której określono wysokość świadczenia, argumentując, że minęło 5 lat od jej wydania, co uniemożliwia jej uchylenie, nawet pomimo wyroku TK. Paradoksem jest fakt, że Trybunał Konstytucyjny zastanawiał się nad orzeczeniem blisko cztery lata, co spowodowało, że zdecydowana większość kobiet, nie zdążyła zmieścić się w terminie 5 lat. Można jedynie przypuszczać, co było przyczyną takiej przewlekłości…
W takiej sytuacji konieczne jest złożenie odwołania do Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych. Dodatkowo, jeżeli przed pięcioma-sześcioma laty, odwołaliśmy się od ówczesnej decyzji emerytalnej do Sądu, należy ponadto złożyć wiosek o wznowienie postępowania przed Sądem, który rozpatrywał wówczas odwołanie.
Niezależnie od powyższego, można złożyć wniosek o ponowne przeliczenie wysokości świadczenia na podstawie art. 114 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Podstawy do złożenia takiego wniosku są dwie: pierwsza z nich to błąd organu rentowego, który wydał decyzję na podstawę przepisów uznanych za niekonstytucyjne; druga przesłanka to nowa okoliczność, która pojawiła się dopiero po publikacji wyroku TK w postaci niezgodności z Konstytucją przepisu art. 25 ust. 1b ustawy o emeryturach i rentach z FUS, lecz wywiera skutek wstecz, tj. od momentu wydania decyzji, którą należy uchylić.
Sądy skłaniają się do zastosowania pierwszej podstawy, czego dowodzą niedawne orzeczenia Sądów Okręgowych z Wrocławia i z Łodzi. Otwarte pozostają pytania, czy ZUS będzie wnosił apelacje od niekorzystnych dla niego wyroków oraz w jaki sposób przeliczy świadczenie? Wyrównanie przysługuje za trzy lata wstecz, licząc od dnia złożenia wniosku, więc warto podjąć walkę, zwłaszcza że postępowanie przed Sądem Ubezpieczeń Społecznych jest wolne od opłat sądowych.
