W związku z rosnącą liczbą konkubinatów (zwanych też związkami partnerskimi lub nieformalnymi), warto omówić w jaki sposób ta coraz bardziej popularna formuła wspólnego życia odnajduje się w realiach polskiego prawa.
Nasze przepisy milczą na temat konkubinatu pomimo, że ten rodzaj związku był znany już w starożytnym Rzymie. Zastosowanie znajdują przepisy regulujące stosunki prawne między obcymi osobami. Wyjątkiem jest prawo rodzinne. Obydwoje partnerzy mają pełnię władzy rodzicielskiej, prawo do kontaktów z dzieckiem i obowiązek utrzymywania dzieci. Problem zaczyna się przy rozstaniu rodziców. W razie rozwodu sąd kompleksowo reguluje powyższe kwestie, natomiast w przypadku rozejścia rodziców-konkubentów, zachodzi konieczność ustalenia komu przysługuje władza rodzicielska oraz określenia wysokości alimentów na drodze sądowej. Ponadto może zajść potrzeba ustalenia kontaktów rodzica z drugim rodzicem, który nie mieszka z dzieckiem. Nie trzeba dodawać, że takie sprawy są obciążone sporym ładunkiem emocji.
Wiele problemów może nastręczyć także kwestia dziedziczenia, gdyż w świetle prawa konkubent to osoba obca. Warto zawczasu rozważyć sporządzenie testamentu lub dokonanie darowizny na rzecz partnera. Jeżeli partnerzy są w podobnym wieku to powstaje jednak pytanie, kto powinien dokonać takiej darowizny? Testament również może nie stanowić ostatecznego rozwiązania problemu, gdyż spadkobierców ustawowych trzeba wezwać do notariusza lub przed sąd aby uczestniczyli w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku. Spadkobiercy ustawowi (czyli krewni spadkodawcy dziedziczący z mocy ustawy) mogą podważać testament lub domagać się zapłaty zachowku, czyli połowy majątku spadkodawcy, który przypadałby im, gdyby testamentu nie było. Zawsze można jednak znaleźć rozwiązanie adekwatne do sytuacji danej pary.
Istotne są również kwestie majątkowe, związane przede wszystkim z kupnem nieruchomości. Jeżeli np. jeden z partnerów kupuje mieszkanie, zaś drugi partner spłaca jego kredyt, to nie nabywa w ten sposób prawa do mieszkania. W najlepszym razie przysługuje mu roszczenie o zwrot przeznaczonych na ten cel pieniędzy. Kupiona nieruchomość może zostać odziedziczona przez małżonka bądź przez dzieci z poprzedniego związku.
Należy także uwagę na ryzyka związane z rejestrowaniem działalności gospodarczej na partnera, który odpowiada za długi oraz zobowiązania podatkowe. Taka sytuacja zdarza się dosyć często, gdy partnerowi faktycznie prowadzącemu biznes powinęła się noga i ze względu na wierzycieli, nie jest w stanie pod własnym nazwiskiem prowadzić firmy.
Reasumując warto zauważyć, że powyższe uwagi w równym stopniu odnoszą się do związku hetero- oraz homoseksualnych. Powstała w ten sposób równość wobec prawa raczej nie była zamierzona przez ustawodawcę.
28 marca odbędzie się spotkanie z adwokatem traktujące szerzej o powyższym temacie. Więcej szczegółów można znależć na wydarzeniu na facebooku.
